Vape nədir? Elektron siqaretin insan sağlamlığına zərərləri

Son illərdə elektron siqaretlər və ya vape istifadəsi dünya miqyasında geniş yayılıb. Xüsusilə gənclər arasında populyarlıq qazanan bu cihazlar siqareti tərgitməyə köməkçi vasitə kimi təqdim olunsa da, insan sağlamlığına olan mənfi təsirləri getdikcə daha çox diqqət mərkəzinə gəlir. Bu məqalədə vape-in sağlamlığa vurduğu zərərləri ətraflı şəkildə nəzərdən keçirəcəyik.

Vape, elektron siqaret adlanan cihazdır. Bu cihazlar xüsusi mayeni (adətən nikotin, dadlandırıcı və müxtəlif kimyəvi maddələrdən ibarət) qızdıraraq buxar halına gətirir və istifadəçi bu buxarı ciyərlərinə çəkir.

Vape istifadəsi zamanı çəkilən buxarın tərkibində nikotin, propilen qlikol, qliserin və digər kimyəvi maddələr olur. Bunlar:

• Ağciyərlərdə iltihaba səbəb olur.
• Xroniki bronxit və astma kimi xəstəliklərin yaranma riskini artırır.
• "Popkorn ağciyəri" adlanan bronşiolit xəstəliyinə səbəb ola bilər. Bu, ağciyər hava yollarında qalıcı zədələnmə yaradır.

Nikotin həm adi siqaretlərdə, həm də vape mayelərində mövcuddur və:

• Ürək döyüntülərini sürətləndirir, qan təzyiqini yüksəldir.
• Damarlarda daralma yaradır, infarkt və insult riskini artırır.

Nikotin, gənclərin hələ tam formalaşmamış beyinlərinə mənfi təsir göstərir:

• Yaddaş zəifliyi və diqqət pozğunluğuna səbəb olur.
• Beynin asılılıq yaradan maddələrə həssaslığını artırır.
• Gənclərdə davranış pozğunluqlarına və depressiyaya səbəb ola bilər.

Vape mayelərinin tərkibində olan kimyəvi maddələr çox vaxt naməlum mənşəyə malik olur. Bu maddələrin bəziləri:

• Kanserogen (xərçəng yaradan) maddələrdir.
• Sinir sisteminə və hormonal balansı pozan toksinlər ehtiva edir.

Elektron siqaretlərin bir çoxunda yüksək miqdarda nikotin var. İstifadəçi asılılıqdan xilas olmaq əvəzinə, daha çox nikotin asılılığına məruz qalır.

• Gənclər arasında "zərərsiz" qəbul edilməsi, onların vape istifadəsinə başlamasına səbəb olur.
• İstifadəçilərdə sağlamlıq problemlərinə dair yanlış təhlükəsizlik hissi yaranır.
• Nikotin asılılığı ilə yanaşı, psixoloji olaraq istifadəçilər stress və narahatlıq anlarında bu cihazlara daha çox müraciət edir.

Bəzi insanlar vape-in siqaretdən daha təhlükəsiz olduğunu düşünür. Ancaq tədqiqatlar göstərir ki:

• Vape tamamilə zərərsiz deyil və uzunmüddətli istifadənin fəsadları hələ tam araşdırılmayıb.
• Hər iki vasitə nikotin və digər toksinlərin səbəb olduğu xəstəliklərə gətirib çıxarır.

Vape istifadəsi sağlamlığa ciddi zərər verə bilər və onun tam təhlükəsiz olduğuna dair heç bir elmi əsas yoxdur. Xüsusilə gənclər arasında bu cihazın populyarlaşması gələcəkdə daha geniş yayılmış sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. İctimai maarifləndirmə və sağlam həyat tərzinin təşviqi bu problemin qarşısını almaq üçün vacibdir.

Sağlamlığınız üçün həm ənənəvi siqaretdən, həm də elektron siqaretlərdən uzaq durmağınız tövsiyə olunur. Unutmayın, sağlamlıq hər şeydən önəmlidir.