Müəllif: Publisist.az /Tarix: 2021-07-29 /Oxunma Sayı: 538

Səyahət zamanı qarşılaşa biləcəyiniz sözlər məcmusu

Səyahət zamanı lounge, IATA, boarding kimi sözləri tez-tez eşidirik. Bəs bunlar nə deməkdir?

1. Rezervasiya: Eynilə restoranda yer rezerv etdiyimiz kimi aviabilet, hotel, gəmi, qatar, avtobus biletləri və s. yerlərin rezerv edilməsinə deyilir.

2. Bilet: Səyahət üçün lazımi ödənişin ödənildiyini göstərən, səyahət haqqında məlumat və təfərrüatları ehtiva edən səyahət sənədidir. Hava yolu ilə səyahət etmək üçün alınan sənədə aviabilet də deyilir. Aviabiletdə gediş / gəliş məlumatları, PNR və rezervasyon nömrəsi, oturacaq nömrəsi və uçuş vaxtı kimi məlumatlar olur. Aviabiletləri aviaşirkətlərdən, vasitəçi qurumlardan, veb sayt vasitəsilə və mobil tətbiqetmələrdən istifadə etməklə əldə etmək olar. Aviabiletlər paket şəklində satıla bilər və bu paketlər müxtəlif olur. Ekonom və biznes sinfi sektorda ən çox istifadə olunan iki növdür.

3. Pasport: Xaricə səyahət edərkən istifadə olunan beynəlxalq səviyyədə qəbul edilmiş şəxsiyyəti təsdiq edən sənəddir.

4. Viza: Bir xarici ölkəyə daxil olmaq, orada yaşamaq, işləmək, təhsil almaq və s. üçün xarici pasportda edilən xüsusi qeyd və ya rəsmi icazə.. Viza müraciətləri konsulluqlar və ya vasitəçi təşkilatlar kimi xarici nümayəndəliklər və ya havalimanları və sərhəd qapılarındakı xüsusi yerlər vasitəsi ilə həyata keçirilir. Elektron viza metodu ilə də müraciət etmək mümkündür.

Check-in (Onlayn qeydiyyat): Bu prosesə təyyarədə yer seçmək, hava limanında baqaj vermək və bilet kontroldan keçirmək-yoxlamaq və təsdiqləmək aiddir. Bir sözlə, check-in sərnişinin təyyarəyə minəcəyini bildirməsidir. Qeydiyyatdan keçmədən təyyarəyə minə bilməzsiniz. Qeydiyyat prosesi iki mərhələdən ibarətdir: internet vasitəsilə edə biləcəyiniz onlayn qeydiyyat və havalimanında qeydiyyatdan keçmək.

5. Baqaj: Sərnişinlər tərəfindən daşınan hər şey. İki növü var: Əl ilə götürəbiləcəyimiz (backpack və s.) və qeydiyyat masasında təhvil verilən baqaj.

Sərnişinin təyyarəyə daxil ola biləcəyi çantalara əl baqajı (kabin baqajı), qeydiyyat masasında araşdırılaraq yük hissəsinə aparılanlara baqaj deyilir.

Aviaşirkətlər sərnişinlərə ödənişli olaraq müəyyən kiloqramlıq qeydiyyatdan keçmiş baqaj ehtiyatı təklif edirlər. Baqajın çəkisi və ölçüsü həddi keçərsə, qeydiyyat masasında əlavə haqq tutula bilər.

6. Gate (qapı): Sərnişinlərin təyyarəyə minəcəkləri ərazinin adıdır.

7. Gate number: Aviabiletdə hərflərdən və rəqəmlərdən ibarət olan kod. Bu kodu istifadə edərək müvafiq əraziyə doğru hərəkət edə və təyyarəyə minmək üçün son əməliyyatları edə bilərsiniz. Bu nömrəni tapmaq üçün uçuş məlumatları ilə terminalın içərisindəki monitorlara da baxa bilərsiniz. Monitorlarda təyyarələrə minmək üçün hansı qapılara getmək lazım olduğu göstərilir. Uçuş vaxtı yaxınlaşdıqca qapı nömrələri ilə bağlı elanlar da verilir. Uçuşdan əvvəl qeydiyyatdan keçmə prosedurlarınızı tamamladıqdan sonra müvafiq qapıya (gate) gedib uçuş vaxtınızı gözləməyə başlaya bilərsiniz.

8. Boarding: (təyyarəyə minmə): təyyarəyə minmədən əvvəl son yoxlamadır. Təyyarənin uçuş vaxtından bir müddət əvvəl sərnişinlər növbə ilə son yoxlama məntəqəsindən keçərək təyyarəyə minirlər. Boarding vaxtı keçdikdən sonra heç kim içəri buraxılmır.

9. Hava limanı: Təyyarələrin qalxdığı və endiyi, yükləri endirdiyi və boşaltdığı və sərnişinlərin təyyarələrini gözlədiyi bütün sahələri əhatə edir.

Beynəlxalq havalimanı: Gömrük məntəqələrinin və beynəlxalq terminalın yerləşdiyi hava limanıdır. Beynəlxalq havalimanları beynəlxalq uçuşlarla birgə daxili uçuşlarda da istifadə edilə bilər. Bu iki sahə beynəlxalq terminal və daxili terminal olaraq bir-birindən ayrılır.

10. Duty free: Beynəlxalq terminalda məhsullar vergidən azad olduqları üçün daha əlverişli qiymətlərlə satılır. “Duty free” vergisiz alış-veriş deməkdir. Vergilərdən azad olan bu mağazalarda alış-veriş etmək üçün pasportunuzu göstərməlisiniz. Bu cür mağazalardan ala biləcəyiniz şeylərə qanun çərçivəsində məhdudiyyətlər təyin olunduğundan, aldığınız hər məhsul pasportunuzda işlənir.

11. Lounge (istirahət otağı): Xüsusi şərtlərlə girilə bilən sahələr. Əsasən yaşayış, əyləncə və aviasiya sektorlarında olan xidmətlər, standart gözləmə otaqlarına nisbətən daha rahat yerlərdir. Havalimanlarnda lounge xidmətləri həm beynəlxalq həm də daxili terminallarda olur. Lounge bölməsi daha tənha və sakit hissədə yerləşir.

12. Jet lag: Əsasən uzun uçuşlardan sonra meydana gələn və bədənin bioloji saatı eniş vaxtı ilə uyğun olmadığı üçün yaranan xəstəlikdir.

13. Tranzit uçuş. Birbaşa uçuçun olmadığı üçün təyinat məntəqəsinə iki və ya daha çox uçuşla getmək.

14. Business class/Econom class (Biznes və ekonom sinifləri):

Nisbətən ucuz uçuş biletləri ilə hava səyahətini mümkün edən uçuş paketidir. Ekonom sinif aviabiletləri həm daxili, həm də xarici uçuşlar üçün əldə edilə bilər. Xüsusi xidmətlər təklif edən bir neçə aviaşirkət istisna olmaqla, bütün hava yolları ekonom sinifinə malikdir. Ekonom sinif qısa məsafəli uçuşlar üçün idealdır. Daha uzun məsafəli uçuşlarda daha rahat olmaq üçün biznes sinif aviaşirkət biletlərinə üstünlük verilə bilər. İkisi arasındakı fərqlər imtiyazlarla əlaqədardır. Biznes sinifi daha çox baqaj, yemək, istirahət xidmətləri və daha geniş oturacaqlar təklif edir. Ekonom sinifində belə imtiyazlar yoxdur. Bundan əlavə, biznes sinifi və ekonom sinif bölmələri bir qapı və ya panel vasitəsi ilə ayrılır. Bu tip təyyarələrdə xüsusi şərtlər olmadığı təqdirdə digər tərəfə keçə bilməzlər.

15. Low-cost (aşağıbüdcəli aviaşirkətlər): Ekonom sinifindən də əlverişli aviabilet qiymətləri təklif etmək üçün müxtəlif strategiyalar hazırlayan və bunun üçün min oyundan çıxan aviaşirkətlərə “lowcost” deyilir.

16. Pilot: təyyarəni idarə edən şəxs (təyyarə, helikopter, planer, hava gəmisi və s.).

17. Exit / Çıxış qapısı: Təyyarəyə minmək və enmək üçün qapılardır. Xüsusi bir mexanizmə sahib olan bu qapılar uçuş zamanı açılmayacaq və təzyiq itkisinə səbəb olmayacaq şəkildə dizayn edilmişdir. Təyyarələrdə üç növ qapı var: sərnişin qapısı, xidmət qapısı və təcili minmə qapısı. Təyyarəyə giriş təmin edən sərnişin qapıları, xüsusən də böyük sərnişin təyyarələrində gövdənin ön, orta və arxa hissələrində yerləşir. Bu qapılar sayəsində sərnişinlər fərqli qapılardan təyyarəyə minə bilirlər.

18. IATA ( International Air Transport Association) kodu: Hava nəqliyyatında sərnişin və yük daşınmasına nəzarət etmək üçün hava limanlarına iki kod verilir. Bunlardan biri də IATA agentliyinin təyin etdiyi IATA kodudur. IATA tərəfindən hava limanlarına verilən IATA kodu 3 hərfdən ibarətdir. Bu hərflər şəhər və hava limanı tərəfindən təyin olunur. Kod şəhərin adından seçilən hərflərə uyğun olaraq ortaya çıxır. Hava limanlarına ilk dəfə 1930-cu illərdə iki hərfli kod verilmişdir. Daha sonra, üç hərfli kod sistemi qəbul edildikdə, mümkün olan qarışıqlığın qarşısını almaq üçün köhnə kodların sonuna X əlavə edilib.

19. ICAO (International Civil Aviation Organization) kodu: Dünyadakı bütün hava limanlarının identifikasiya kodu var. Bu kod ICAO kodu adlanır və ICAO qurumu tərəfindən müəyyən edilir. ICAO kodu hava limanına verilən 4 hərfdən ibarətdir. Bu kodlar təyin edilərkən ölkələr və bölgələr arasında edilən təsnifatlar istifadə olunur. Birinci hərf hava limanının yerləşdiyi bölgəni, ikinci hərf isə yerləşdiyi ölkəni göstərir. Digər 2 hərf adətən sırayla verilir.

20. Air Hub, Hub Airport: Aviaşirkətlərin qərargahları xaricində istifadə etdiyi havalimanlarına verilən addır. Transfer və ya transfer mərkəzi də demək olar. Bir havalimanı nə qədər çox istiqamətə uçuş həyata keçirərsə və uçuş tezliyi nə qədər yüksək olarsa, bir o qədər də HUB sayılır.

21. HUB: Hub nəqliyyatlararası transfer yerinə deyilir. Yəni sərnişinlər və yüklər mərkəzlər sayəsində təyyarədən metroya, metrodan avtobusa, avtobusdan qatara keçə bilər. Digər tərəfdən hava qovşağı, hava yolu şirkətlərinin mərkəzindən başqa, hava nəqliyyatında ikinci dərəcəli hava limanlarıdır. Məsələn, Pegasusun baza aeroportu Sabiha Gökçen havalimanıdır və Atatürk havalimanını HUB olaraq istifadə edir və ya Pegasus, Berlin istiqamətindəki uçuşlarını Schönefeld havalimanından yerinə yetirir və Berlindən yola düşür. Başqa sözlə, Schönefeld Havalimanı, Pegasus'un Almaniyadakı baza havalimanlarından biridir. Dünyanın ən böyük hava limanları həm də meqa mərkəzlər olaraq xarakterizə olunur. OAG tərəfindən hazırlanan hesabatlara görə, London Heathrow havalimanı siyahıda birincidir.

22. Turbulent. Təyyarənin uçmasına kömək edən elementlərdən biri olan hava axınının pisləşməsi səbəbindən təyyarənin silkələnməsi deməkdir. Təyyarənin birdən-birə yüksəkliyi itirməsinə səbəb olur. Bəzən şiddətli, bəzən isə çox mülayim olur. Pilotlar bu zaman təhlükəsizlik kəmərinizi bağlamağınızı xahiş edirlər. Bu vəziyyətdə təhlükəsizlik kəmərinizi bağlamağınız çox vacibdir.

ABŞ-da aparılan bir araşdırmaya görə, 2015-ci ildə səyahət edən 800 milyon sərnişindən yalnız 58-i turbulentdən zərər görüb və bu yaralanan sərnişinlərin əksəriyyətinin təhlükəsizlik kəməri taxmadığı müəyyən edilib. Təyyarələr hər cür təlatümlü vəziyyətə tab gətirmək üçün hazırlanmışdır. Şiddətli təlatüm qorxulu görünə bilər, ancaq pilotlar xüsusi turbulentlik təhsili almış insanlardır. Başqa sözlə, təhlükəsizlik kəmərinizin bağlandığından əmin olmaq və təlatümün bitməsini gözləmək kifayətdir.

23. İldırım vurması: Araşdırmalara görə, hər sərnişin təyyarəsinə ildə orta hesabla bir dəfə ildırım vurur. Təyyarəni havada ildırım vursa yüksək səslə müşayiət olunan parlaq bir işıq görünəcək və sarsıntılar ola bilər. Təyyarələr Faraday konsepsiyasına uyğun dizayn edilmişdir. Başqa sözlə, ildırım sərnişin təyyarəsini vurursa, içərisinə zərər verə bilməz. Bundan əlavə, hava karkasındakı boya da antistatik xüsusiyyətlərə malikdir. Bu, elektrik enerjisinin təyyarəyə keçməsinin qarşısını alır. İldırımlara qarşı xüsusi hazırlanmış avadanlıq sayəsində ildırım vurması təyyarənin vacib hissələri üçün təhlükəli bir vəziyyət yaratmır.

Şimşək çaxması və ya təlatüm halında oturacağınız yerdən qalxmayın. Kabin heyəti tərəfindən verilən təlimatları izləyərək sakit olun.

Şimşək çaxması kimi vəziyyətlərdə, elektrik yükü boşaldıqda partlayışa bənzər səslər meydana gələ bilər. Bu səslərə görə qorxmaq lazım deyil.

ildırım vurmasının sizə təsir etməsi qeyri-mümkündür.

İldırım vurması zamanı və ya sonrasında çaxnaşma edən sərnişinlər varsa, onları sakitləşdirə və ya kabin heyətindən dəstək gözləyə bilərsiniz.

Əgər yazını bəyəndinizsə aşağıda olan Facebook düyməsini seçərək blogpostu Facebookda paylaşın ki, dostlarınız da yazılarımızdan xəbərdar olsunlar.

Mənbə: https://gezeyenler.com/