Müəllif: Publisist.az /Tarix: 2025-02-13 /Oxunma Sayı: 98

"Şəriət Hakimiyyəti: Ədalət, Sosial Bərabərlik və Fərdi Azadlıqlar"

Şəriət (ərəbcə: şəriə) İslam hüquq sistemi və müsəlmanların həyatını tənzimləyən dini qanunlar toplusudur. Bu qanunlar Qurani-Kərim, Hz. Məhəmmədin (s.ə.s) sünnəti, alimlərin icması və qiyas əsasında formalaşmışdır. Şəriətlə idarə olunan dövlətlərdə əsas məqsəd ədalət, insan hüquqları və sosial nizamın təmin edilməsidir. Lakin bu idarəetmə forması bəzi yerlərdə düzgün başa düşülmədiyi və təhrif edildiyi üçün müasir dövrdə çox müzakirə mövzusu olmuşdur.

Qadın Azadlığı və İslamda Hicab

İslam dini qadınlara xüsusi diqqət və hüquqlar vermişdir. Qadının şəxsiyyəti, təhsil almaq, işləmək, mülkiyyət sahibi olmaq və cəmiyyətdə aktiv rol oynamaq hüquqları Qurani-Kərim və Hz. Məhəmmədin (s.ə.s) təlimlərində vurğulanır. Qadının örtünməsi məsələsi İslamda fərdi seçim olaraq təqdim edilir və bu mövzuda məcburiyyət deyil, tövsiyə vardır.

Quranda qadın örtünməsi ilə bağlı ayələr tövsiyə xarakteri daşıyır, lakin məcburi deyil. Bu, hər bir qadının öz iradəsinə buraxılmış bir məsələdir və heç bir ayədə hicaba məcbur edilmə təlimatı yoxdur.

İslamın qadınlara verdiyi azadlıqlar bəzi rejimlərdə təhrif olunmuş və dini qaydalar siyasiləşdirilərək insanlara məcburiyyət kimi tətbiq edilmişdir. İran İslam Respublikasında qadınların məcburi hicab taxmaq qaydası İslamın orijinal təlimlərinə ziddir. Bu tətbiq insanların fərdi azadlıqlarını məhdudlaşdıraraq dini inancları siyasi vasitəyə çevirmişdir. Halbuki İslamın əsas prinsiplərinə görə iman və ibadət məcburiyyət deyil, könüllü olmalıdır:

"Dində məcburiyyət yoxdur." (Bəqərə, 2/256)

Bu ayə açıq şəkildə göstərir ki, İslam dini insanların iradəsinə hörmət edir və iman məsələlərini məcburiyyətlə həyata keçirməyi rədd edir.

Şəriətlə İdarə Olunan Dövlətin Xüsusiyyətləri

1. Ədalət və Hüququn Aliyyəti

Hakimlər Qurana və Sünnəyə əsaslanaraq ədaləti təmin etməyə çalışırlar.
Zəiflərin hüquqları qorunur və sosial ədalət əsas məqsəd kimi qəbul edilir.

2. Sosial Bərabərlik və Yardımlaşma

Zəkat və sədəqə vasitəsilə yoxsulların vəziyyəti yaxşılaşdırılır.
Kasıblara və yetimlərə xüsusi qayğı göstərilir.

3. Qadınların Hüquqları və İştirakı

Qadınlar təhsil almaq, mülkiyyət sahibi olmaq, işləmək və ictimai həyatda iştirak etmək hüquqlarına malikdir.
Nikah, boşanma və miras məsələlərində qadınların hüquqları şəriət qanunlarında dəqiq şəkildə qorunur.

4. Şura Sistemi (Məsləhət)

Dövlət idarəçiliyi şəffaflıq və məsləhətləşmə prinsipləri əsasında həyata keçirilir.
Dövlət başçısı (xəlifə və ya imam) xalqın mənafeyinə xidmət edən ədalətli və dindar bir şəxs olmalıdır.

5. Din Azadlığı və İbadət Azadlığı

İslam dininə görə, fərdlərin dini inancları şəxsi seçimidir və heç bir məcburiyyət olmamalıdır.
Digər dinlərin nümayəndələrinin də hüquqları qorunur və ibadət azadlığı təmin edilir.

İslam dinində şəriət qanunlarının məqsədi ədaləti təmin etmək, cəmiyyətin rifahını yaxşılaşdırmaq və insanlara sülh dolu bir həyat bəxş etməkdir. Lakin bəzi rejimlərdə İslamın əsas təlimləri təhrif edilərək dini dəyərlər insan hüquqlarını məhdudlaşdıran vasitəyə çevrilmişdir. Bu, həm İslamın mahiyyətinə ziddir, həm də cəmiyyətin inkişafına mane olur. Qadın azadlığı, hicabın könüllülüyü və fərdi azadlıqlara hörmət İslamın əsl dəyərləri arasında yer alır və bu dəyərlərin qorunması müasir İslam cəmiyyətləri üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.