Müəllif: Publisist.az /Tarix: 2025-03-02 /Oxunma Sayı: 85

İslami Bilikləri Artırmağın Əhəmiyyəti haqqında

Dini Bilikləri Genişləndirməyin Yolları və Əhəmiyyəti

Dini biliklər insanın mənəvi inkişafı, əxlaqının gözəlləşməsi və Allahla olan əlaqəsinin möhkəmlənməsi üçün mühüm rol oynayır. İslamı dərin və doğru şəkildə öyrənmək, yalnız ibadətlə məhdudlaşmır, həm də onun fəlsəfəsini, tarixi köklərini və əxlaqi prinsiplərini anlamaqdan ibarətdir. Dini bilikləri genişləndirmək istəyən hər bir insanın əsas məqsədi yalnız məlumat toplamaq deyil, həm də bu bilikləri həyatına tətbiq etmək olmalıdır.

Dini biliklərin artırılmasının ən vacib addımlarından biri Qurani-Kərimi öyrənməkdir. Quran, İslamın əsas mənbəyi olduğu üçün onun ayələrini anlamaq və mənalarını dərk etmək olduqca önəmlidir. Sadəcə oxumaqla kifayətlənməmək, eyni zamanda təfsir kitablarına müraciət edərək ayələrin mənasını öyrənmək lazımdır. Quranın təfsiri bizə onun daha dərin mənalarını açır, həyatımıza necə tətbiq edəcəyimizi göstərir. Bunun üçün İbn Kəsir, Əl-Cəlaləyn və digər mötəbər alimlərin təfsirlərini oxumaq tövsiyə olunur. Əgər ərəb dili biliyin yoxdursa, etibarlı tərcümələrdən istifadə etmək faydalı ola bilər. Eyni zamanda Quranı yalnız oxumaq deyil, onu həyatımızın hər sahəsinə tətbiq etmək əsas məqsəd olmalıdır.

Hədislər də dini biliklərin əsasını təşkil edən mühüm mənbələrdən biridir. Həzrət Məhəmmədin (s.a.s.) həyatı, sözləri və davranışları, müsəlmanlar üçün nümunə təşkil edir. Hədislər insanın əxlaqını və dünyagörüşünü formalaşdırır, ibadət qaydaları və gündəlik həyat üçün istiqamət verir. Səhih Buxari, Səhih Müslim və Riyazus-Salihin kimi hədis kitablarını oxumaq, Peyğəmbərin (s.a.s.) sünnəsini daha yaxşı başa düşməyə kömək edir. Həmçinin, hədislərdən əldə edilən biliklər təkcə nəzəri deyil, praktiki olaraq həyata keçməlidir. Peyğəmbərimizin mərhəməti, ədaləti, səbirli olması və insanlara qarşı xoş münasibəti bizə bir model kimi xidmət etməlidir.

İslam tarixi və fiqh elmini öyrənmək də dini bilikləri genişləndirmək üçün vacibdir. İslam tarixi, dinin inkişafını, müsəlman cəmiyyətinin formalaşmasını və İslamın yayılma mərhələlərini anlamaq üçün əhəmiyyətlidir. Peyğəmbərimizin və səhabələrin həyatını öyrənmək, onların necə yaşadığını və çətinliklər qarşısında necə davranış sərgilədiyini görmək, bizim üçün böyük bir dərsdir. Bundan başqa, fiqh elmi – İslam hüququ, ibadət və gündəlik həyat qaydaları haqqında əsaslı biliklər əldə etməyə imkan yaradır. Dəstəmaz, namaz, oruc, zəkat və həcc kimi ibadətlərin qaydalarını öyrənmək hər bir müsəlman üçün vacibdir. Bu sahədə İmam Əbu Hənifə, İmam Şafii, İmam Malik və İmam Əhməd ibn Hənbəl kimi fiqh alimlərinin fikirlərinə müraciət etmək faydalı ola bilər.

Dini bilikləri artırmağın digər mühüm yolu İslam alimlərinin mühazirələrinə qulaq asmaq və onların kitablarını oxumaqdır. Mühazirələr dinləmək mövzuları daha yaxşı qavramağa və yeni sualların yaranmasına səbəb olur. Alimlərin çıxışları Quran ayələri və hədislərlə izah olunduğu üçün mövzular daha aydın başa düşülür. Müasir dövr alimlərindən Noman Əli Xan, Mufti İsmayıl Menk və Omar Süleyman kimi din xadimlərinin mühazirələri İslamın həm ənənəvi, həm də müasir aspektlərini əhatə edir. Həmçinin, dini bilikləri artırmaq üçün müxtəlif İslam akademiyalarında kurslara yazılmaq, seminar və dərslərdə iştirak etmək də effektiv bir metoddur.

Ancaq yalnız oxumaq və dinləməklə kifayətlənmək olmaz, bu bilikləri həyata tətbiq etmək lazımdır. İslam elmi yalnız nəzəri məlumat deyil, həm də əməli həyatda tətbiq olunmalı dəyərlər toplusudur. Əgər bir insan namaz, oruc və digər ibadətlərin mənasını öyrənirsə, onları praktikada tətbiq etməyə çalışmalıdır. Eyni zamanda İslam əxlaqı – səbir, təmkin, ədalət, doğruluq və xeyirxahlıq prinsiplərini gündəlik həyatda yaşamaq olduqca vacibdir.

Dini biliklərin genişlənməsində suallar vermək və dini müzakirələr aparmaq da mühüm rol oynayır. İnsan daim yeni biliklər əldə etməli, öyrəndiklərini dərinləşdirməli və mötəbər alimlərdən, kitab və mənbələrdən cavablar axtarmalıdır. Bu, həm də insanın düşüncə tərzini inkişaf etdirir və dini mövzularda daha əsaslı biliklərə sahib olmasına kömək edir. Alimlərlə məsləhətləşmək, İslam forumlarında və mənbələrdə araşdırmalar aparmaq bilikləri artırmaq üçün ən yaxşı üsullardan biridir.

Bütün bu yollarla dini bilikləri artırmaq mümkündür, lakin bu, yalnız bir ay və ya bir il davam edən bir proses deyil, ömür boyu davam edən bir səyahətdir. İnsan hər zaman dini biliklərini artırmağa çalışmalı və öyrəndiklərini həyatına tətbiq etməlidir. Beləliklə, yalnız bilikli deyil, həm də əxlaqi və mənəvi baxımdan kamilliyə çatmaq mümkündür. Dini biliklərin artırılması insanın ruhunu zənginləşdirir, onu daha dərin düşüncəyə sövq edir və həyatına mənəvi rahatlıq gətirir. Allahdan daim elm və hikmət istəmək, onun hidayətini axtarmaq və dinimizi daha yaxşı anlamağa çalışmaq hər bir müsəlmanın ən əsas məqsədlərindən biri olmalıdır.