Müəllif: Publisist.az /Tarix: 2024-12-14 /Oxunma Sayı: 243

Beynəlxalq Çay Günü: Tarixi, Əhəmiyyəti, Azərbaycanda Çay Mədəniyyəti

Beynəlxalq Çay Gününün Tarixi

Beynəlxalq Çay Günü hər il 15 dekabr tarixində qeyd edilir. Bu gün çayın istehsalı, ticarəti və istehlakı ilə bağlı məsələlərə diqqət çəkmək, çay istehsalçılarının və fermerlərinin hüquqlarını müdafiə etmək məqsədilə təsis olunub.

Beynəlxalq Çay Gününün qeyd edilməsinə dair ilk təşəbbüs 2005-ci ildə Hindistanın Dehli şəhərində irəli sürülüb. O vaxtdan etibarən Çin, Banqladeş, Şri-Lanka, Nepal, Vyetnam və Tanzaniya kimi çay istehsal edən ölkələr bu günü geniş şəkildə qeyd etməyə başlayıblar. Rəsmi olaraq isə 2019-cu ildə BMT-nin Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq Təşkilatı (FAO) tərəfindən təsdiq edilərək Beynəlxalq Çay Günü elan edilib. İlk rəsmi qeyd etmə 21 may 2020-ci ildə keçirilib, lakin ənənəvi olaraq 15 dekabr da bu günə həsr edilir.

Çayın Əhəmiyyəti və Qlobal Rol

Çay dünyada sudan sonra ən çox istehlak edilən içkilərdən biridir. Həm sosial, həm də iqtisadi baxımdan mühüm rol oynayır.

1. İqtisadi Təsir:

   • Çay istehsalı və satışı dünya miqyasında milyonlarla insana məşğulluq imkanı yaradır.
   • Xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə çay iqtisadiyyatın mühüm sütunlarından birini təşkil edir.
   • Çin, Hindistan, Keniya, Şri-Lanka və Türkiyə dünyanın əsas çay istehsalçılarıdır.

2. Sosial və Mədəni Əhəmiyyət:

   • Çay bir çox ölkənin mədəni irsinin ayrılmaz hissəsidir.
   • Azərbaycanda çay süfrəsi ailə və dostların bir araya gəlməsi üçün gözəl ənənəvi vasitədir.
   • Çay mərasimləri xüsusilə Çin, Yaponiya və Hindistan mədəniyyətlərində dərin mənaya malikdir.

3. Sağlamlıq Faydaları:

   • Çay, xüsusilə yaşıl çay və ağ çay, antioksidantlarla zəngindir.
   • Ürək-damar xəstəliklərinin riskini azaldır, immun sistemini gücləndirir və maddələr mübadiləsini sürətləndirir.
   • Çayın tərkibindəki L-theanine adlı amin turşusu stressi azaldaraq rahatlıq hissi yaradır.

Beynəlxalq Çay Gününün Məqsədləri:

BMT və digər təşkilatlar tərəfindən bu günün qeyd olunmasının əsas məqsədləri:

• Çay istehsalçılarının sosial və iqtisadi rifahını yaxşılaşdırmaq.
• Çayın davamlı istehsalını təşviq etmək.
• Çay istehsalçısı ölkələrdə kiçik və orta fermerlərin bazara çıxışını asanlaşdırmaq.
• Çay istehlakının sağlam həyat tərzindəki roluna diqqət çəkmək.

Azərbaycanda Çay Mədəniyyəti

Azərbaycanda çay içmək qədim ənənələrə dayanır və ölkənin mədəni irsinin ayrılmaz bir hissəsidir. Çay dəsgahı Azərbaycan ailələrinin gündəlik həyatında mühüm yer tutur.

• Azərbaycanın cənub bölgəsi, xüsusilə Lənkəran və Astara, çay istehsalında əsas rola malikdir.
• Azərbaycanda "armudu" stəkanda təqdim edilən çay qonaqpərvərliyin simvoludur.
• Son illərdə yerli çay istehsalının artırılması istiqamətində ciddi addımlar atılır və "Azərbaycan çayı" brendi beynəlxalq bazarlarda tanınmağa başlayıb.

 

Beynəlxalq Çay Günü çayın qlobal iqtisadiyyatda və cəmiyyətlərin sosial həyatında oynadığı rolu vurğulamaqla yanaşı, çay istehsalçılarının hüquqlarını qorumağa və onların həyat şəraitini yaxşılaşdırmağa yönəlmiş mühüm bir təşəbbüsdür. Həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə çayın davamlı istehsalı və istehlakına töhfə vermək üçün hər kəsin bu təşəbbüsə dəstək göstərməsi vacibdir.

"Bir fincan çay – həm istirahət, həm də dünya iqtisadiyyatı üçün kiçik, lakin mühüm bir addım!"